Dijital çağın ebeveynleri olarak, çocuklarımızın ekran karşısında geçirdiği süreyi yönetmek en büyük zorluklardan biri. Bu kapsamlı rehber, Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Harvard Çocuk Gelişimi Merkezi verileri ışığında, Türk uzman görüşleriyle harmanlanarak hazırlandı.
📋 Hızlı Özet
- 0-2 yaş: Mümkünse hiç ekran kullanımı önerilmiyor
- 2-5 yaş: Günlük maksimum 1 saat, ebeveyn gözetiminde
- 5-8 yaş: 1-1.5 saat, eğitici ve yaratıcı içeriklerle
- 8-12 yaş: 2 saat, dengeli içerik dağılımı ile
Yaş Gruplarına Göre Ekran Süresi Önerileri
Aşağıdaki tablo, uluslararası kuruluşların güncel önerileri ve çocuk gelişimi uzmanlarının görüşleri doğrultusunda hazırlanmıştır:
| Yaş Grubu | Günlük Maksimum Süre | Önerilen İçerik Türü | Gelişimsel Katkı |
|---|---|---|---|
| 0-2 Yaş | Mümkünse hiç ekran | Sadece canlı görüntülü görüşme (dede/nine ile) | Sosyal bağ gelişimi |
| 2-5 Yaş | Maksimum 1 saat | Eğitici, yavaş tempolu, ebeveynle birlikte izlenen | Dil gelişimi, temel kavramlar |
| 5-8 Yaş | 1-1.5 saat | Eğitici + yaratıcı içerik, reklam içermeyen | Problem çözme, yaratıcı düşünme |
| 8-12 Yaş | 2 saat | Eğitim + hobi + sınırlı eğlence içeriği | Araştırma becerileri, öz-düzenleme |
💡 Not: Bu süreler kaliteli içerik için geçerlidir. İçeriğin niteliği, süreden daha önemlidir.
📊 Bilimsel Arka Plan: Neden Bu Süreler?
WHO Araştırması
2 yaş altı çocuklarda ekran kullanımının dil gelişimini geciktirdiği tespit edilmiştir.
Kaynak: WHO Digital Health Guidelines, 2025AAP Verileri
5 yaş altı çocuklarda günde 1 saatten fazla ekran kullanımı dikkat dağınıklığı riskini %45 artırıyor.
Kaynak: AAP Media Guidelines, 2025Harvard Çalışması
Ergenlik öncesi dönemde ekran süresi ile uyku kalitesi arasında doğrudan ilişki bulunmuştur.
Kaynak: Harvard Child Development Center, 2024⚠️ Kurallara Uyulmazsa Ne Olur?
Aşırı ekran kullanımının çocuk gelişimi üzerindeki olumsuz etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır:
Uyku Problemleri
Mavi ışık melatonin salgılanmasını baskılar, uyku kalitesini düşürür
Dikkat Dağınıklığı
Öğrenme güçlüğü ve akademik performansta düşüş gözlemlenir
Obezite Riski
Hareketsizlik nedeniyle obezite riskinde %34 artış
Duygu Düzenleme
Öfke nöbetleri ve duygusal düzensizlikler görülebilir
Sosyal Beceriler
Yüz yüze iletişim becerilerinde gecikme ve zayıflama
💡 Pratik Uygulama Önerileri
Zamanlama Çok Önemli
Ekran süresi sadece "ne kadar" değil, "ne zaman" olduğu da kritiktir. Yemekten 1 saat önce ve yatmadan 2 saat önce ekran kullanımı tamamen sonlandırılmalıdır.
Kaliteli İçerik Seçimi
Eğitici, yaşa uygun, yavaş tempolu ve interaktif içerikler tercih edin. Reklamsız platformları kullanmaya özen gösterin.
Ebeveyn Katılımı
Özellikle küçük yaş gruplarında, ekran kullanımını birlikte yapın ve içerik hakkında konuşun.
Dijital Detoks
Haftada en az 1 günü "ekransız gün" ilan edin ve alternatif aktiviteler geliştirin.
🎯 Altın Kurallar
- Ekran süresi yaşa uygun olmalı
- İçerik kalitesi süreden önemli
- Ebeveyn gözetimi şart
- Uyku ve yemek saatlerine dikkat
- Dijital dengeyi koruyun
📥 Tam Rehber ve Printable PDF Poster
Detaylı rehber, uygulama planı ve duvarınıza asabileceğiniz printable PDF poster çok yakında yayınlanacak!